Cystersi, historia chrzesijanstwo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Cystersi
§ ( Cistercenses, pełna łacińska nazwa Ordo Cisterciensis, skrót OCist.) – wywodzący się z i posługujący się benedyktyńską, założony w r. przez , pierwszego z we .
§ Nazwa zakonu pochodzi od łacińskiej nazwy tego właśnie miejsca (Cistertium - to określenie z kolei pochodzi od sformułowania cis tertium lapidem - "przy trzecim "). Pierwsze klasztory powstały w (), (), () i (1115).
§ Cystersi noszą biały z czarnym przepasanym płóciennym pasem, przez co są nazywani białymi mnichami.
§ Zakon wydał około 850 i (najbardziej znanym był św. ), a także administratorów.
§ i cysterskie były w ważnymi ośrodkami kultywującymi kulturę, naukę, medycynę, wprowadzającymi
§ Cystersi powracali do ewangelicznej prostoty i praktyki ubóstwa, wszystko to miało prowadzić do naśladowania Chrystusa. Mnisi musieli wyrzec się wszelkiego bogactwa, duży nacisk był położony na surowość obyczajów.
§ Cysters miał być pokutnikiem, który odsuwa się od świata doczesnego, żyje w samotności i ciszy.
§ Mnisi osiedlali się przeważnie na pustkowiach, w lasach lub w bagnistych dolinach, w miejscach bardzo oddalonych od osad, dlatego też musieli być samowystarczalni.
§ Prowadzili własne gospodarstwa, uprawiali ziemię.
§ Surowe postanowienia zostały dość szybko złagodzone.
§ W r. , pierwszy wywodzący się z zakonu cystersów, zatwierdził nową Carta Caritatis wraz z Capitula - regulacjami dotyczącymi tzw. obserwancji.
§ Mnisi otrzymali prawo przyjmowania oraz . Następne złagodzenie nastąpiło w roku .
§ Oprócz Carta Caritatis dużą rolę w życiu cystersów odgrywały ustalenia zapadające na zebraniach . Główną w niej rolę pełnili: archiopat Cîteaux oraz opaci 4 pierwszych filii: La Ferté, Pontigny, Clairvaux i Morimond. Kapituła generalna miała absolutną władzę i – niepodporządkowanie karano . Corocznie, w dniu , w dzień wszyscy opaci cysterskich klasztorów mieli obowiązek stawić się w Citeaux przed (praktycznie ten stan utrzymał się do czasów ).
§ Organizowano też zjazdy kapituł lokalnych np. w w dniu r. z udziałem przedstawicieli Clairvaux. Bardzo ważną i praktyczną, okazała się wynikająca z reguły zakonnej, zasada utrzymywania ścisłych więzi między klasztorem macierzystym a klasztorami filialnymi. Opat klasztoru filii musiał raz w roku odwiedzić klasztor macierzysty.
§ Opat klasztoru matki naznaczał, a przynajmniej zatwierdzał opatów w podległych mu filiach. Dla przykładu, zgodnie z tą zasadą klasztor w był filią klasztoru w a jednocześnie matką dla klasztoru w zaś ten był matką dla opactwa w .
§ W . cesarz zerwał tę zasadę mianując w Rudach opata z . Wzajemne kontakty mnichów długo zapewniały kontrolę i przestrzeganie reguł zakonu równocześnie pozwalając na szybką wymianę wiedzy potrzebnej w hodowli bydła, karpi, roślin, w budownictwie oraz w produkcji np. win.
§ Zakony cysterskie jako kulturotwórcze i w sumie samowystarczalne były bardzo cenione.
§ Cystersi nie musieli się martwić o miejsca na założenie nowych filii, bowiem , , nawet władcy sami zabiegali o ich tworzenie na swych terenach.
§ Po koniec cystersi mieli już ok. 2000 opactw w całej .
§ i cystersów w była bardzo prosta. Później, gdy zakon posiadał olbrzymie bogactwa, stał się mecenasem . Obecnie wiele pocysterskich budowli, głównie i , należy do wybitnych .
Ordo fratrum Beatae Virginis Mariae de monte Carmel) – kontemplacyjny z o surowej .
§ Początkowo była to grupa , których siedzibą była góra Karmel koło w Palestynie (stąd nazwa).
§ Karmel oznacza „ogród” i od niepamiętnych czasów był miejscem kultu.
§ Karmel zawdzięcza swą sławę prorokowi . We wschodniej części wzgórz miała mieć miejsce ofiara kapłanów i ofiara Eliasza.
§ Tradycja związała to wydarzenie ze szczytem al-Muhraqa („ofiara” – 1Krl 18,19-40). Na zachodnim krańcu Karmelu została umiejscowiona scena z deszczem, który Eliasz uprosił po trzech latach suszy (1Krl 18,40-46). Zarówno przez Żydów jak i przez muzułmanów Karmel uważany jest za , jak , czy .
§ Tradycja samotnego obcowania z Bogiem na Górze Karmel, wzorowana na postaci proroka , istniała tam od bardzo dawna, jednak nie posiadamy żadnych informacji co do losów ludzi, którzy zdecydowali się na pustelniczy styl życia.
§ Dopiero , biskup w latach - opisuje rozkwit Kościoła łacińskiego w wyniku zdobycia następująco: „Pielgrzymi, pełni zbożnego zapału, oraz zakonnicy tłumnie przybywali do Ziemi Świętej, przyciągani przez słodki urok świętych i czcigodnych miejsc” i dodaje: „Święci mężowie wyrzekali się świata i odpowiednio do swych upodobań i życzeń oraz gorliwości religijnej wybierali miejsca zamieszkania stosownie do ich celu i poświęcenia.
§ Niektórzy, szczególnie pociągnięci przykładem Chrystusa Pana, wybierali ową upragnioną pustynię Quarentannę, gdzie Pan Jezus pościł przez 40 dni po swym chrzcie i mieszkali tam jako pustelnicy, odważnie służąc Bogu w swych skromnych celach.
§ Inni, naśladując świętego pustelnika-proroka Eliasza, prowadzili samotne życie na Górze Karmel, a szczególnie w tej jej części, która znajduje się nad miastem Porfiria, dzisiaj zwanym Haifa, w pobliżu źródła Eliasza, w sąsiedztwie zakonu św. Małgorzaty Dziewicy, gdzie w niewielkich grotach, podobnych do przegródek w plastrze miodu, owe pszczółki Boże gromadziły słodki miód duchowy” (Historia Orientalis).
§ Przełom XII i XIII wieku był okresem wielkich przemian społecznych i duchowych, którym przyświecał nowy ideał bardziej autentycznego i radykalnego naśladowania (, ).
§ Był to także okres krucjat – wielkiego zrywu wiary chrześcijan Zachodu – podejmowanych dla odzyskania miejsc świętych, które pozostawały we władaniu muzułmanów od początku VII wieku. Po zdobyciu wielu przybyszów z Europy zaczęło napływać do Palestyny, a słysząc o świętości Góry Karmel, niektórzy z nich – rycerze, pielgrzymi, pokutnicy – dołączali się do mieszkających tam pustelników dając początki organizacji Zakonu.
§ Ważną rolę w tych początkach odegrali i Aymerik de Melefaida. Św. Bertold przybył do Ziemi Świętej wraz z (-), a po jej zakończeniu schronił się na Górze Karmel. Działalność Aymerika i św. Bertolda miała swój konkretny cel – z samotnie żyjących pustelników stworzyć wspólnotę. Ponieważ Aymeriko jako legat Stolicy Apostolskiej był Patriarchą w Antiochii, ustanowił św. Bertolda pierwszym przeorem wspólnoty pustelników. W tym też czasie powstał pierwszy klasztor oraz kaplica poświęcona Błogosławionej Dziewicy Maryi.
§ Następcą św. Bertolda był Brokard. Wtedy to, między rokiem a , pustelnicy z Karmelu poprosili św. Alberta, łacińskiego patriarchę Jerozolimy, aby dał im regułę postępowania zgodną ze sposobem życia, który dotychczas prowadzili.
§ Ta krótka reguła postępowania (zwana też „formułą życia”) stała się zaczątkiem Reguły Karmelitańskiej; została zatwierdzona przez papieża w roku, a później, gdy zakon przeniósł się do Europy, adaptowana do nowych warunków przez papieża Innocentego IV w roku.
§ Początkowo wydawało się, że Zakon pozostanie w Palestynie, gdzie się narodził. Sytuacja polityczna Ziemi Świętej zmieniła się jednak bardzo szybko i na skutek krwawych prześladowań ze strony muzułmanów zakonnicy musieli opuścić górę Karmel. Ci, którzy pozostali, zginęli śmiercią męczeńską. Klasztor na górze Karmel spłonął - karmelici wrócili do Palestyny dopiero w XVII wieku.
§ Jako datę oficjalnej emigracji do Europy przyjmuje się rok . Pierwszym miejscem docelowym była Sycylia, a potem południowa Francja i Anglia.
§ Po podbiciu przez karmelici przenieśli się na , a następnie do Europy Zachodniej.
§ Głównym przedmiotem reform w XV i XVI wieku był powrót do źródeł, czyli życia, jakie prowadzili na początku pustelnicy na zboczach Karmelu.
§ Przeprowadzono kilka reform, z których na największą uwagę zasługują: reforma w Mantui, Albi oraz reforma św. Teresy z Ávila przeprowadzona w roku w atmosferze . Reforma ta dotyczyła najpierw klasztoru żeńskiego św. Józefa w Ávili, a w roku objęła także klasztor męski w Duruelo (Hiszpania).
§ W wiekach późniejszych złagodzono regułę tak, by był możliwy kontakt ze światem świeckim (między innym obecność w życiu uniwersyteckim). W roku powstał żeński zakon karmelitanek trzewiczkowych.
§ Reformy zakonu dokonali – Św. i Św. , w wyniku czego powstał zakon karmelitów bosych o zaostrzonej regule - pozostali są nazywani od tego czasu karmelitami trzewicz...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]