Cwiczenia PMP,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Prawo międzynarodowe publiczne - ćwiczenia
Ćwiczenia nr2 , 01.03.2011r.
lPrawo międzynarodowe publiczne - to zespół norm regulujących stosunki między państwami i organizacjami międzynarodowymi. Organizacje dzielą się na rządowe (członkami są państwa; np. NATO, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, ONZ, OBWE, Rada Europy, WHO, ILO - Międzynarodowa Organizacja Pracy, UNESCO, WTO ) i pozarządowe (osoby fizyczne i osoby prawne; Amnesty International, FIFA , UEFA ) llTrzy organizacje które mają w nazwie Czerwony Krzyż:l
· Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża - została założona w 1863 i już rok później udało się zwołać konferencje w której przyjęto konwencję prawa humanitarnego. Założył go H. Dunant, szwajcar, który był świadkiem bitwy pod Solferino, i zobaczył ludzi cierpiących pozostawionych bez opieki, i zaproponował by ludność pomagała bez względu na to po jakiej stronie walczą.
· Lokalne stowarzyszenia Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca (w Turcji w pierwszej połowie XIX wieku)- tu np. Polski Czerwony Krzyż
· Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca - organizacja która zrzesza lokalne stowarzyszenia
· Wszystkie powyższe natomiast łącznie nazywa się Międzynarodowym Ruchem Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca - zapewnienie pomocy humanitarnej itd. Obecnie wprowadzono znak Czerwonego Kryształu - znak ochronny. Niegdyś był to Czerwony Lew i Słońce którym posługiwał się Iran
lJako organizacje międzynarodowe należy rozumieć jako organizacje rządowe.l
lOprócz państw i organizacji międzynarodowych do podmiotów prawa międzynarodowego należy między innymi Stolica Apostolska i Zakon Maltański. Istnieją także podmioty nietrwałe jak np. naród walczący o niepodległość, strona wojująca i powstańcy. Coraz częściej spotyka się osoby fizyczne i osoby prawne, i coraz częściej mogą one samodzielnie działać w dziedzinie ochrony ich praw ale także ponoszą odpowiedzialność. Same umowy zaciągają państwa.l
lPrawo międzynarodowe publiczne a prywatne - prywatne zawiera tzw. normy kolizyjne, regulujące sprawy z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, spadkowego, prawa pracy i wskazywanie który z systemów prawnych jest właściwy do rozstrzygnięcia danej sprawy.l
lCechy prawa międzynarodowego publicznego:l
· brak ustawodawstwa - nie ma kodeksu , a normy zawarte są w umowach podpisywanych przez państwa. Do źródeł należą właśnie umowy, a także zwyczaj. Istnieje także Karta Narodów Zjednoczonych (zawiera statut ONZ), traktowana jako quasi konstytucja. Można ją nazwać najważniejszym aktem prawa międzynarodowego. Art.2 KNZ zawiera zasady które mają być przestrzegane przez państwa należące do ONZ i są zarazem najważniejszymi zasadami prawa międzynarodowego do których należą m.in. suwerenna równość państw wobec prawa; wykonywanie zobowiązań międzynarodowych; pokojowe rozwiązywanie sporów międzynarodowych; powstrzymanie się od używania siły i przymusu - zakaz agresji, wojny. Watykan i np. Kosowo nie należy do Organizacji Narodów Zjednoczonych, a wszystkich jest 192, dlatego stwierdzić można ,że członkami ONZ są niemalże wszystkie państwa świata. Zobowiązania wynikające z KNZ stoją wyżej niż inne zawierane umowy.
ü ONZ nie narzuca norm prawnych państwom członkowskim. Stanowi jedynie forum do współpracy państw
ü Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości - jest to art.38 MTS, który mówi o podstawach wyrokowania tego sądu, stąd pośrednio mówi o źródłach prawa. Stosuje Konwencje Międzynarodowe, zwyczaj, ogólne zasady prawne uznane przez narody ucywilizowane (wspólne dla wszystkich systemów prawnych np. nemo plus iuris transferre potest, quam ipse habet; pacta sunt servanda; lex retro non agit; lex specialis derogat legis generalis; zasada dobrej wiary, zasada sprawiedliwości, efektywności ), orzeczenia sądowe i poglądy pisarzy (doktryna) - mają one charakter pomocniczy do ustalania treści norm prawnych. Doktryna i judykatura nie są źródłami! Wyrok MTS-u jednak sam w sobie jest wiążący, ale art. 59 brzmi ,że decyzja Trybunału wiąże tylko strony i tylko w danej sprawie.
ü Oprócz wyżej wymienionych źródeł prawa istnieją : akty jednostronne państw oraz uchwały organizacji międzynarodowych
ü Nie ma hierarchii źródeł prawa międzynarodowego - stosuje się ogólne zasady. Łatwiej jest udowodnić normę z umowy niż ze zwyczaju.
ü Na kształt norm prawa międzynarodowego ma wpływ przede wszystkim wola państw.
ü Zwyczaj międzynarodowy to stała praktyka państw której towarzyszy przekonanie (opinio iuris) ,że należy tak postępować. Cecha ta wynika z suwerenności i równości państw, i dlatego jedno nie może narzucać norm drugiemu państwu.
ü Niektóre działy PMP są już skodyfikowane , a inne nie. Jeśli mają być skodyfikowane to tylko w kształcie umowy międzynarodowej. Mamy skodyfikowane prawo morza, prawo konsularne, dyplomatyczne. Kodyfikacje te najczęściej nie wyczerpują tematu materii kodyfikacji.
ü Komisja Prawa Międzynarodowego zajmuje się kodyfikacją prawa międzynarodowego. Jest organem ONZ składającym się z ok 30 przedstawicieli państw, ekspertów prawa międzynarodowego.
ü Prawo Międzynarodowe Publiczne nie jest jednolite dla wszystkich państw. Oprócz norm generalnych istnieją normy partykularne, czyli tworzone na płaszczyźnie np. regionalnej, czy normy o charakterze bilateralnym tworzące normy między tylko dwoma państwami.
· Brak typowego sądownictwa - nie ma jednego sądu właściwego, ale można podzielić sądy na :
ü sądy rozstrzygające spory między państwami - MTS w Hadze. By mógł orzekać musi być zgoda państw. Sąd Prawa Morza (Hamburg)
ü Międzynarodowe Trybunały Karne - osądzają osoby fizyczne za zbrodnie międzynarodowe. Pierwszym Trybunałem był Norymberski , i Tokijski - dwa pierwsze ad hoc , aż do lat 90-tych dla Jugosławii i Rwandy. Istnieje także MTK - jego jurysdykcja obejmuje 4 rodzaje zbrodnie ,ale nie ma ograniczenia czasowego ani terytorialnego. Jest to sąd dla zbrodniarzy z całego świata, statut jego pochodzi z 2002r i wszelkie zbrodnie z całego świata mogą być przez niego sądzone.
ü Trybunały karne umiędzynarodowione - częściowo wewnętrzne i częściowo międzynarodowe - część sędziów międzynarodowych i część państwowych
ü Trybunały Praw Człowieka - są to sądy gdzie jednostka może oskarżać państwo o naruszenie jej praw. Przykładem jest Europejski Trybunał Praw Człowieka w Sztrasburgu (nie mylić z ETS). Mamy jeszcze Między-amerykański Trybunał Praw Człowieka i Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludów.
· Brak typowego aparatu przymusu - nie ma komorników, sił policyjnych ani międzynarodowych sił wojskowych. Jednakże istnieje kilka rodzajów sankcji m.in.
ü sankcje psychologiczne - nie są wbrew pozorom nieskuteczne, bo państwu zależy na prestiżu międzynarodowym
ü sankcje ekonomiczne - np. zakaz eksportu/importu mięsa , dostaw broni, diamentów itp.
ü generalnie nie stosuje się sił w czystym tego słowa znaczeniu , ale możliwe jest bronienie się. Tylko Rada Bezpieczeństwa ONZ może zadecydować o podjęciu interwencji militarnej.
Na za tydzień prawo traktatów : przynieść konwencję wiedeńską o prawie traktatów z 1969 roku (zbiorek); przeczytać o umowie międzynarodowej , klasyfikacja , budowa umowy międzynarodowej oraz proces zawierania umowy międzynarodowej (ratyfikacja) + konstytucja
Ćwiczenia nr3 ,08.03.2011r.
1. Definicja zawarta w konwencji wiedeńskiej
· "traktat" oznacza międzynarodowe porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie, czy w dwóch lub więcej dokumentach, i bez względu na jego szczególną nazwę;
2. Klasyfikacja umów międzynarodowych
· bilateralne
· multilateralne
· zamknięte - z góry określona liczba kontrahentów i nie ma możliwości dołączenia nowego państwa. Ze swojej istoty zamknięte są umowy dwustronne.
· otwarte - przewidują przystąpienie innych państw. Są to umowy stanowiące kodyfikacje prawa międzynarodowego, takie gdzie w interesie społeczności międzynarodowej leży aby jak najwięcej państw do nich przystąpiło w sprawie praw człowieka i obywatela
· umowy otwarte warunkowo - np. przynależność do organizacji międzynarodowej - UE itp.
· umowy rządowe , resortowe, państwowe
· ze względu na tryb zawarcia, sposób związania przez państwo - w trybie złożonym i prostym. Chodzi o ilość czynności przez które państwo wyraża zgodę na związanie się umową. W trybie złożonym będzie to etap przedwstępny zapowiadający i drugi już zawarcie.
· ze względu na czas - na czas określony i nieokreślony. Czas na jaki są zawierane jest raczej dłuższy, sięga kilkunastu lat.
3. Budowa umowy międzynarodowej
· tytuł - czego dotyczy (np. o prawie morza),
Ø nazwa umowy (traktat, konwencja , umowa są synonimami) - nazwa aktu nie przesądza o jego charakterze. Nazwa konwencja sugeruje kodyfikowanie prawa międzynarodowego , bardzo uroczysta umowa. Ponadto utarło się, że dla umów dotyczących dwustronnych ,umów konsularnych , stosuje się nazwę konwencja. Traktat najczęściej dotyczy granic i umów kończących stan wojny itp. , występuje także jako pakt, porozumienie , układ. Protokół jest zazwyczaj zawierany do jakiejś umowy głównej np. EKPCiO (14 protokołów dodatkowych), rolą ich jest uzupełnienie, zmiana itp.
Ø kto jest stroną umowy
Ø przymiotnikowe określenie miasta np. konwencja wiedeńska.
Ø data sporządzenia umowy (data sporządzenia , nie wejścia w życie)
· preambuła - im ważniejsza umowa , tym dłuższy wstęp, także im starsza.
Ø motywy zawarcia umowy (arenga),
Ø intytulacja - wymienienie stron najczęściej przez głowy państwa,
Ø narracja (opis czynności które poprzedziły zawarcie umowy),
Ø komparycja - wymienienie przedstawicieli
Ø inwokacja - wzywanie imienia bożego (dawniej)
· część merytoryczna
· postanowienia końcowe - warunki i termin wejścia w życie umowy; musi być podany sposób związania się umową międzynarodową.
W ostatnim , lub pod artykułem są informacje zwane testimonium (informacje dotyczące liczby egzemplarzy oraz języków autentycznych a także depozytariusza - ustalany przez strony). Przy umowach dwustronnych - zawsze zawierane w dwóch egzemplarzach (każde państwo musi mieć swój egzemplarz). Jeżeli jest umowa wielostronna to oryginał powierzony jest depozytariuszowi. Najczęściej jest to państwo w którym umowa jest podpisywana, chyba że jest zawierana przez organizację międzynarodową (wtedy jest to jej sekretarz).
Jeżeli chodzi o liczbę języków (tzw. autentycznych) trzeba podzielić na umowy dwustronne (najczęściej jest w dwóch językach , chyba że mają jeden język urzędowy. Możliwe jest zawarcie w takim wypadku w trzech językach np. gdy mogą wystąpić problemy interpretacyjne. Istnieje domniemanie że ta treść jest w obu językach identyczna, ale jest to tylko domniemanie). Umowa wielostronna zawierana jest z reguły w jednym języku lub kilku, w zależności od woli stron. Możliwe jest zawarcie umowy we wszystkich językach jeśli taka będzie wola stron. Zazwyczaj jednak jest to 6 języków w ONZ - angielski, francuski, arabski, rosyjski, hiszpański i chiński.
Koroboracja - jest to wzmocnienie umowy np. na dowód powyższego pełnomocnicy
W postanowieniach końcowych mogą być zawarte postanowienia dotyczące możliwości wypowiedzenia umowy; zakresu czasowego; sposobu rozwiązywania sporów; klauzule dotyczące terytorialnego zastosowania umowy ;
4. Klauzule umowne
· są to pewne utarte sformułowania powtarzające się w umowach na określenie pewnych postanowień.
· są to np. klauzule dotyczące sposobu rozstrzygania sporów
· klauzula ratyfikacyjna
· klauzula zatwierdzenia
· klauzula arbitrażowa itp.
· klauzula narodowa, wzajemności i największego uprzywilejowania - mogą się pojawić ale wcale nie muszą.
Ø ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]